Co to jest przekaźnik ?

© iStockphoto.com/Robert Kyllo

Przekaźnik jest urządzeniem elektromagnetycznym umożliwiającym przepływ prądu z akumulatora to urządzenia wykonawczego (np. światła mijania czy kierunkowskazy). Budowa przekaźnika opiera się na działaniu elektromagnesu (uzwojenia 1 nawiniętego na rdzeń ferromagnetyczny 2). Rdzeń ferromagnetyczny zamocowany jest na izolowanej podstawie 3 co zapobiega zwarciu. Końce uzwojenia cewki elektromagnesu wyprowadzone zostały na zewnątrz zaciskami 85 i 86. Przewody podłączone do tych zacisków tworzą tzw. element sterowania służący do włączania i wyłączania przekaźnika.

Kolejnymi elementem przekaźnika jest metalowy wspornik 4, na którym umieszczona została ruchoma zwora 5. Do zwory przyczepiona jest sprężyna 6 służąca do odciągania jej od rdzenia. Na końcu zwory znajduję się styk 7, który łączy się ze stykiem 8 umożliwiając tym samym przepływ prądu do odbiornika. Styki 7 i 8 wyprowadzone są na zewnątrz przekaźnika zaciskami 30 i 87.

Zasada działania przekaźnika

Działanie przekaźnika samochodowego opiera się na zasadzie działania elektromagnesu. Uruchamiając urządzenie w samochodzie (np. włączając światła mijania), kierowca uruchamia przepływ prądu przez uzwojenie przekaźnika 1. Powoduje to powstanie silnego pola magnetycznego w rdzeniu elektromagnesu 2. Powstanie pola magnetycznego powoduje przyciągniecie zwory 5 a tym samym zwarcie styków 7 i 8 co umożliwia przepływ prądu elektrycznego do odbiornika a tym samym jego uruchomienie. Wyłączenie natomiast odbiornika (np. świateł mijania) powoduje przerwanie dopływu prądu do elektromagnesu i odciągniecie zwory przez sprężynę 6 i rozwarcie styków 7 i 8 a tym samym wyłączenie odbiornika.

Rodzaje przekaźników

Rozróżnić możemy 3 rodzaje przekaźników ze względu początkowe usytuowanie styków:

Przekaźnik ze stykami normalnie rozwartymi, w których wyłączonym przepływie prądu przez elektromagnes styki nie stykają się ze sobą a odbiornik nie jest zasilany. Jest to najczęściej wykorzystywany typ przekaźnika stosowany w samochodach. Przekaźniki tego typu używane są m.in. w obwodach:

• Świateł mijania, drogowych i przeciwmgłowych
• Ogrzewania szyby
• Sygnału dźwiękowego

Przekaźniki ze stykami normalnie zamkniętymi, w których przy wyłączonym przepływie prądu przez elektromagnes styki zwory są ze sobą zwarte co powoduje zasilanie odbiornika. Włączenie natomiast przepływu prądu przez elektromagnes powoduje rozłączenie styków przekaźnika. Stosowane mogą być one w obwodach alarmów lub w obwodzie immobilisera.

Przekaźniki ze stykami przełączającymi. Posiadają one styk góry i styk dolny pomiędzy, którymi porusza się zwora powodując np. zmianę napięcia doprowadzonego do odbiornika. Stosowane są one np. w:

• Sterowaniu elektrycznym szyb
• Obwodzie centralnego zamka

Po co przekaźnik ?

Większość z was czytając ten artykuł zapewne zastanawia się po co komu taki przekaźnik skoro można doprowadzić napięcie bezpośrednio do odbiornika. Oczywiście, że można tylko w takim przypadku konieczne jest prowadzenie przewodu zasilającego odbiornik o znacznej grubości. Przewód ten musiał by być prowadzony od akumulatora do włącznika urządzenia a następnie do skrzynki z bezpiecznikami a dopiero potem do odbiornika. Rozwiązanie takie powoduje znaczny wzrost kosztów samego przewodu jak również wymaga zastosowania znacznie mocniejszej konstrukcji zarówno włącznika urządzenia jak i włącznika zapłonu co również podnosi koszt.

Zastosowanie przekaźnika powoduję ze na drodze od akumulatora przez włącznik urządzenia do przekaźnika prowadzony jest znacznie cieńszy przewód. A przewód o większej średnicy (znacznie krótszy niż w poprzednim rozwiązaniu) poprowadzony jest od akumulatora przez przekaźnik i skrzynkę bezpieczników do odbiornika. Znacznie upraszcza to instalację elektryczną, zmniejsza liczbę przewodów o dużej średnicy oraz upraszcza konstrukcję samych włączników.